Woningnood en ongelijkheid zijn de grootste maatschappelijke thema’s. We zouden de klimaatcrisis bijna vergeten. Alles komt bij elkaar als mensen in een slecht gebouwd eigen of gehuurd huis wonen. Niet iedereen heeft voldoende middelen om zijn huis te isoleren, laat staan te verduurzamen. Veel huurhuizen zijn ook nog niet energiezuinig. Daarbij komt dat de energierekening de pan uitrijst, ook vanwege de oorlog in Oekraïne.
We kunnen de bewoners die te maken hebben met energiearmoede zien als het signaal van de kanariepiet in de oude kolenmijn. Deze groep laat zien, waar het schuurt in de energietransitie.
De belasting op het aardgas is verhoogd om gas minder aantrekkelijk te maken en mogelijk ook om de gaswinning in Groningen te beëindigen. Het energiegebruik in slecht geïsoleerde woningen moet dus drastisch omlaag, niet alleen en en taak van de overheid en van de woningcorporaties, maar ook van ons als bewoners.
Twee soorten armoede
In de gemeente Schagen zijn er naar schatting ruim 1.100 huishoudens, zo’n vijf procent van alle huishoudens, die meer dan 10% van hun inkomen uitgeven aan energie. Met de stijgende gasprijzen neemt dit aandeel alleen maar toe. Met het dragen van warme truien, het aanbrengen van tochtstrips en in het gunstigste geval het gebruik van ledlampen wordt geprobeerd de energierekening laag te houden. Deze acties zetten geen zoden aan de dijk want alleen een goede isolatie van het huis heeft effect op het energieverbruik.
Een groot deel van deze huishoudens valt qua inkomen óók onder de armoede inkomensgrens. Ongeveer 15% procent van alle huishoudens in Nederland heeft inkomensarmoede. Energie- en inkomensarmoede hebben met elkaar te maken, maar vallen lang niet altijd samen.
Hulp van de overheid
Het Rijk heeft iedereen een 400 euro korting gegeven op de energiebelasting, ook de groep met een hoger inkomen. Hoe snel het Rijk ook handelde, het is voor de inwoners met energiearmoede slechts een druppel op de gloeiende plaat.
Daarnaast heeft het Rijk geld beschikbaar gesteld aan gemeenten voor de bestrijding van energiearmoede. De gemeente Schagen ontvangt een bedrag van 300.000 euro. Hiermee kan de gemeente op korte termijn huishoudens die te maken hebben met energiearmoede en zich in een kwetsbare positie bevinden, ondersteunen bij het nemen van structurele maatregelen om de energierekening te verlagen.
Ook de woningcorporaties hebben een grote taak want driekwart van de huishoudens met energiearmoede huurt een sociale woning.
Brede blik en aanpak noodzakelijk
Renovatie is nog geen garantie voor minder energiearmoede. Als woningcorporaties gaan isoleren, wordt vaak een huurverhoging doorgevoerd om een deel van de investeringen terug te verdienen. Wél is het uitgangspunt dat de totale woonlasten voor de huurder niet mogen stijgen, maar een flinke daling van de woonlasten zit er niet altijd in.
De NHEC wil samen met het gemeentelijke sociaal domein en de woningcorporatie energiecoaches inzetten. Zo kunnen we met een brede blik en aanpak ervoor zorgen dat de groep met energiearmoede fors kleiner wordt. De kwetsbare groep laaggeletterden mag hierbij niet worden vergeten. Kortom, de energietransitie heeft grote raakvlakken met het sociale domein.